اتنوفارماکولوژی گیاهان بومی رودخانه حلّه استان بوشهر

زمینه: اتنوفارماکولوژی ابزاری نیرومند برای کشف داروهای جدید است که با رهیافتی میان رشته‌ای انجام می‌پذیرد. هدف این پژوهش شناخت گیاهان دارویی است که به‌صورت سنتی در منطقه‌ی رودخانه‌ی حلّه بوشهر در شمال خلیج فارس، کاربرد دارویی به دارند. مواد و روش‌ها: داده‌های اتنوفارماکولوژیک گیاهان دارویی از 61 نفر آگاه بومی منطقه‌ی رودخانه‌ی حلّه به‌صورت مصاحبه‌ی حضوری گردآوری و شاخص‌های فراوانی نسبی ثبت (Relative Frequency of Citation) و شاخص اهمیت فرهنگی (Cultural Importance Index) برای هر گیاه دارویی منطقه‌ی رودخانه‌ی حلّه نیز محاسبه شد. یافته‌ها: به‌طور کلی 63 گونه گیاه دارویی در منطقه‌ی رودخانه‌ی حلّه بوشهر مربوط به 36 خانواده شناسایی گردید. گیاهان کاسنی Cichorium intybus، برنجاسف Achillea eriophora DC، اسفرزه Plantogo psylliumو پنیرک Malva parviflora بالاترین اهمیت فرهنگی را در منطقه‌ داشتند. گیاهان برنجاسف Achillea eriophora DC، خارشتر Alhagi camelorum، حنظل Citrullus colocynthis، اسفرزه Plantogo psyllium و پنیرک Malva parviflora نیز بالاترین شاخص فراوانی نسبی ثبت را از خود نشان دادند. شایع‌ترین کاربرد دارویی گیاهان به‌ترتیب برای بیماری‌های گوارشی، مزاج ‌گرم، بیماری‌های تنفسی، عفونی و متابولیک به‎دست آمد. نتیجه‌گیری: تنوع گسترده‌ای از گیاهان دارویی در منطقه رودخانه‌‌ی حلّه، با همان کاربردهای درمانی که در طب سنتی ایران رایج بوده، وجود دارد. کاربرد گیاه اسفرزه برای سینه درد و کشیدن عفونت دمل‌های چرکی، برنجاسف برای درمان قندخون بالا و دردهای شکمی، پنیرک برای سینه درد و عفونت‌های تنفسی و حنظل برای بواسیر، نویده دهنده‌ی کشف داروهای جدید جهت کاربرد بالینی می‎باشند.